Wat is chronisch hyperventileren?
Wat is hyperventileren om te beginnen en wat is de oorzaak?
Hyper is “te veel”, en ventilatie is “ademen”. Hyperventilatie betekent dat je niet ademt in functie van wat goed is voor je lichaam. Daardoor raakt de verhouding tussen zuurstof en kooldioxide (CO2) in het bloed uit balans.
Er bestaan twee vormen van hyperventilatie:
De eerste is acute hyperventilatie (aanval). Vrij plotseling begin je zwaar te ademen. Je snakt naar zuurstof. Je raakt de controle over de ademhaling kwijt en krijgt een hyperventilatie aanval, gepaard gaande met paniek. Geen leuk gevoel. Dit kan ontstaan door angst, koorts, spanningen, klachten, ..
Daarnaast is er chronisch hyperventileren. Bij chronische hyperventilatie heeft iemand de gewoonte gekweekt om voortdurend verkeerd te ademen. En dan hebben we geen voorraad aan CO2 (koolzuurgas) genoeg in het lichaam.
Zoals alles, is het allemaal een kwestie van balans.
Hyperventilatie oorzaak
Ademhalen gaat normaal gesproken vanzelf, we hoeven er niet over na te denken. Echter kan de ademhaling ontregeld raken door psychische spanningen of angst. Het lichaam maakt dan de stresshormonen adrenaline en cortisol aan. Het maakt zich als het ware klaar voor de aankomende druk. Hierdoor ga je sneller in- en uitademen en ook je hartslag omhoog.
Hyperventileren en de relatie tot HSP en RTT
Veel overgevoelige mensen hebben moeite met hun ademhaling en last van chronische hyperventilatie. Omdat ik als RTT therapeut vooral hoog sensitieve mensen begeleid en veel vragen krijg over ademhaling en chronische hyperventilatie, schreef ik dit artikel. Ondanks de vele opleidingen die ik heb gevolgd, blijf ik dagelijks bijleren. Ook blijf ik me verdiepen in yoga, diverse sporten en uiteraard de ademhaling, de hyperventilatie symptomen van hyperventilatie en de oorzaken van hooggevoeligheid.
Wat is HSP of hoogsensitiviteit?
Als je hoog sensitief bent dan verwerkt je prikkels op een diepgaande wijze, waardoor anders waarneemt dan mensen die dit niet zijn. Zo’n 15 à 20% van de mensen zijn hoog sensitief. Voor hen zijn belevingen heel intens. Zowel de aangename als de onaangename ervaringen. En ze hebben meer tijd nodig om situaties te verwerken.
Hyperventilatie vs emoties & negatieve gevoelens
Over het algemeen liggen onverwerkte emoties (bv. angst), spanningen of stresserende factoren aan de basis van hyperventilatie. Wanneer we stress, angst, grote druk ervaren schiet ons stressmechanisme in werking. Allerlei processen worden in ons lichaam in werking gezet om op dat moment om te kunnen gaan met deze situatie. Dit stressmechanisme wordt spontaan in gang gezet vanuit ons autonoom zenuwstelsel. Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee takken (regelsystemen) met elk een tegengestelde werking. De symphaticus en de parasymphaticus. Het regelt allerlei processen in ons lichaam automatisch, zoals het ademen, de hartslag, de bloeddruk, …
De Symphathicus
Dit is de ‘fight & flight’ modus of de gaspedaal van je lichaam. Dit is de tak die ons in staat stelt te overleven in levensbedreigende situaties, te vechten, te vluchten en te presteren. De stof die hier bij hoort, is adrenaline en het sleutelwoord is: ACTIE
In deze fase stijgt je specifieke klachten zoals hartslag, bloeddruk en ademsnelheid. In deze stand verbruikt je lichaam energie.
De Parasymphathicus
Dit is dan de ‘rest & digest’ modus of de rempedaal en de “acculader” van je lichaam. Dit is de tegenspeler van de sympathicus, en is verantwoordelijk voor herstel, reparatie, opbouw en rust. Als de parasympathicus actief is, daalt je hartslag, daalt je bloeddruk, krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. Dit deel van het zenuwstelsel zorgt voor regeneratie, lichamelijke ontspanning, reparatieprocessen. Het sleutelwoord voor de parasympaticus is: HERSTEL
We voelen ons goed wanneer er een gezonde balans is tussen het gas & rempedaal.
Maar wat als je op de gaspedaal blijft staan? Wat als je het gevoel hebt dat je constant gebukt gaat onder stress, verdriet, angst, kwaadheid, haat en afschuw? Wat als je het gevoel hebt dat je constant moet presteren? Of wanneer de tegenslagen opstapelen? Dan ontstaat de stress en de bijkomende symptomen. Dan kunnen we het volgende zeggen over stress: “stress is een lichamelijke en psychische spanning die ontstaat als het verschil tussen moeten en kunnen langdurig groot is”. Deze spanning kan door verschillende factoren ontstaan:
- Deadlines op het werk, druk op het werk, perfectionisme, de lat hoog leggen, combinatie werk-huishouden,…
- Maar ook wanneer we heftige gebeurtenissen hebben meegemaakt, kan dit ervoor zorgen dat de dag van vandaag ons stressmechanisme overuren draait.
- Piekeren: vaak bedenken we allerlei worst-case-scenario’s in ons hoofd. Dit kan ons stressmechanisme in werking zetten.
Concreet: waarom hyperventilatie?
Bij chronische hyperventilatie is het ademhalingscentrum ontregeld. We ademen niet meer zoals het hoort. Wat betekent dat? Dat betekent dat het ademhalingscentrum een lage concentratie CO2 als normaal ziet. Het probeert zich aan die lage concentratie vast te houden. Iemand die rustig ademt heeft ongeveer 40 mmHg (kwikdruk) aan koolzuurgas in het rode lichaamsvloeistof. Iemand die chronische ‘HV’ heeft zit daar ver onder.
Let wel ..
Het ademhalingscentrum werkt nog steeds prima. Alleen staat het op een veel te lage waarde ingesteld.
Chronische hyperventilatie symptomen
Tijdens hyperventilatie is het zuurstofgehalte te hoog en koolzuurgehalte te laag. Hierdoor kun je de volgende (veelvoorkomende) symptomen of klachten ervaren:
- een benauwd gevoel (bv. in de borst)
- duizeligheid, misselijkheid
- kortademigheid (intens ademen door de mond)
- tintelingen rond mond of in vingers
- vermoeidheid
- overmatig zweten
- hartkloppingen
- keelpijn
De symptomen kunnen beangstigend zijn, maar zijn (meestal) niet gevaarlijk.
Chronische hyperventilatie en stress
Chronische hyperventilatie kan het gevolg zijn van (chronische) stress. Allerhande klachten en situaties kunnen onaangename spanning veroorzaken. Die spanning beïnvloedt het ademhalingscentrum, hebben we gezien. Je respiratie versnelt, maar vertraagt ook weer als de spanningsfactoren zijn verdwenen. Bij chronische tensie is dit niet het geval. Je kunt dan voortdurend een versnelde ademhaling hebben.
Chronische hyperventilatie en teveel prikkels verhelpen
Omdat chronische hyperventilatie vaak ontstaat door psychische klachten (bv. angst) is het belangrijk om deze klachten te verhelpen. Ook de prikkels die invloed hebben op je ademhaling en dus hyperventilatie. We kunnen samen bepalen waar de klachten vandaan komen en een oplossing vinden. Meestal begint het bij zelfzorg. Wanneer chronische hyperventilatie bijvoorbeeld veroorzaakt wordt door trauma en onverwerkte emoties, bieden we een RTT sessie aan.
Hulp nodig?
Ben je hoog sensitief? Kan je de vele prikkels niet aan? Heb je last van chronische hyperventilatie? Of heb je andere specifieke klachten? Of meer vragen? Bel of mail ons. Of bezoek onze website.